آزمایشگاه‌ها معمولا قوانین ایمنی برای اطمینان از ایمنی اعضا و تجهیزات آزمایشگاه در برابر خطرات ناخواسته دارند. قوانین ایمنی آزمایشگاه‌ها برای سیلندرهای گاز برای آزمایشگاه‌هایی با سیلندرهای گاز فشرده یا خطرناک اعمال می‌شود، جایی که کارکنان آزمایشگاه باید دستورالعمل‌های ایمنی سیلندر گاز را برای تضمین حفاظت در برابر انفجار سیلندر و سایر موقعیت‌های خطرناک رعایت کنند.
نکات ایمنی کار با سیلندر گاز
برای داشتن یک منطقه کار ایمن‌تر در داخل آزمایشگاه حاوی سیلندرهای گاز فشرده، چندین نکته ایمنی در در استفاده از سیلندرهای گاز وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. برخی از قوانین اصلی برای استفاده ایمن از سیلندر گاز به شرح زیر است:
۱- برچسب زدن
سیلندرهای گاز فشرده باید دارای برچسب مناسب باشند تا از هر فاصله‌ای به سیلندر دیده شوند. برچسب‌ها باید قبل از استفاده از سیلندر خوانده و تایید شوند.
۲- محل نگهداری سیلندر
محل و وضعیت قرارگیری سیلندرهای گاز باید به گونه‌ای باشد که مانع از ایجاد خطرات احتمالی شود. در ادامه بعضی از این شرایط ذکر شده است:
- سیلندرهای گاز باید در وضعیت عمودی قرار گیرند.
- سیلندرهای گاز باید در یک منطقه امن و دارای تهویه مناسب با علائم هشدار دهنده و سیستم تشخیص نشت برای هشدارهای حیاتی (برای گازهای خطرناک) نگهداری شوند.
- سیلندرهای گاز باید متصل به پایه‌های دیوار/کف/تسمه‌های پیچ یا زنجیر شده به دیوار یا یک قفسه برای جلوگیری از واژگونی، باشند.
- سیلندرهای گاز باید دور از نور مستقیم خورشید و سایر منابع گرما، جرقه، شعله، مدارهای الکتریکی و سایر منابع اشتعال نگهداری شوند.
- سیلندرهای گاز نباید نزدیک راهروها، مناطق عمومی، مسیرهای ورود یا خروج قرار گیرند.
- سیلندرهای گاز در زمانی که مورد استفاده یا متصل به دستگاهی نیستند باید با درپوش محافظ سوپاپ نگهداری شوند.
- سیلندرهای گاز در زمانی که استفاده نمی‌شوند باید با دریچه‌های بسته نگهداری شوند و فشار روی رگولاتورها باید آزاد شود.
- سیلندرهای گازهای قابل اشتعال و اکسید‌کننده باید به طور جداگانه نگهداری شوند.
۳- حمل و نقل
سیلندرهای گاز باید همیشه در یک وسیله نقلیه با تهویه مناسب حمل شوند و به صورت عمودی با درپوش‌های محافظ در جای خود قرار گیرند. برای حمل سیلندرها به جای چرخاندن آنها روی زمین، از گاری یا پایه سیلندر گاز استفاده کنید.
۴- بازرسی
بازرسی‌های منظم، نگهداری و حمل و نقل ایمن سیلندرهای گاز را تضمین می‌کند. بازرسان باید سیلندرها و تجهیزات مشابه را حداقل یک بار در ماه برای موارد زیر به صورت چشمی بررسی کنند:
- آسیب فیزیکی (به عنوان مثال، خوردگی، برآمدگی، فرورفتگی)
- علائم نشتی
- برچسب‌های مناسب
- عملکرد
کاربردهای سیلندر گاز
سیلندرهای گاز فشرده گازهای مختلف را می‌توان برای کاربردهای مختلف استفاده کرد. سیلندرهای گاز آرگون معمولا به عنوان یک گاز بی‌اثر برای داشتن یک محفظه تمیز، برای مثال در اسپاترکوترها، استفاده می‌شوند. در این دستگاه‌های لایه‌نشانی، برای تشکیل پلاسمای پایدار و لایه‌نشانی لایه‌های نازک، فشار محفظه باید با دقت بالا توسط گاز آرگون ورودی تنظیم شود. اسپاترکوترهای شرکت پوشش‌های نانوساختار با دریچه‌های نشتی الکتریکی یا کنترل‌کننده‌های دقیق جریان جرمی (MFC) با تزریق گاز آرگون با دقت بالا به محفظه لایه‌نشانی می‌توانند فشار محفظه را به خوبی کنترل کنند تا لایه نازک باکیفیتی بر روی زیرلایه ایجاد شود.
سایر سیلندرهای گاز مانند اکسیژن و نیتروژن نیز برای انجام کندوپاش واکنشی، جهت واکنش شیمیایی موثر اتم‌های پراکنده شده با گاز، برای به دست آوردن یک لایه نازک با فرمول شیمیایی مورد نظر، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در پایان، در این مقاله سعی شده است به برخی از قوانین مهم برای نگهداری سیلندر گاز و حمل و نقل آن اشاره شود. برای دریافت دستورالعمل‌های ایمنی با جزئیات بیشتر می‌توانید به منابع زیر رجوع نمایید.
منابع
- https://safetyculture.com/topics/gas-safety/gas-cylinder-safety/
- https://www.uab.edu/ehs/images/docs/gen/usestoragecompressedgascylinders.pdf
- https://ehs.oregonstate.edu/sites/ehs.oregonstate.edu/files/pdf/si/gas_cylinder_safety_si.pdf
- https://www.st-andrews.ac.uk/staff/policy/healthandsafety/publications/gascylinders-safeuseofgascylindersguidanc/#storage
- https://ehs.gatech.edu/chemical/lsm/9-12
